Romazo vergadering Avifauna

Veel aandacht voor Beng

Te midden van de vreemde en iets minder vreemde vogels van Avifauna in Alphen aan de Rijn zijn maandag 5 november de Romazo Professionals bij elkaar gekomen voor hun jaarlijkse vergadering. Die is tegenwoordig achter gesloten deuren, dus daar kan Z&R niet over berichten. Gelukkig was er meer te beleven, zoals het officiële afscheid van Martin Straver, die eerder dit jaar is afgezwaaid als branche­manager van Romazo, en enkele inleidingen over bijna energieneutraal bouwen. 

Straver was deze dag al niet meer in functie, dus werd het de vuurdoop van zijn opvolger Jeroen de Roos, die de aanwezigen met verve door de dag wist te leiden. In een grijs verleden was het programma van de Romazo jaarvergadering nogal ‘zwaar’, met workshops en serieuze lezingen. Dat is allemaal wat minder geworden, maar het middagprogramma bestond zeker niet alleen uit vertier en vermaak. 

Maar liefst drie inleiders – waaronder Martin Straver – praatten de aanwezigen bij over bijna energieneutraal bouwen, BENG in de volksmond. De reden om voor dit thema te kiezen lag voor de hand. Vanaf 1 januari 2020 – en dat is dichterbij dan het misschien lijkt – wordt de EPC-norm vervangen door de BENG-norm: bijna energieneutraal gebouw. Dat heeft ook gevolgen voor de zonweringbranche en dus is het belangrijk dat de Romazo Professionals voorbereid zijn. 

Romazo heeft onder leiding van Martin Straver in de afgelopen jaren zijn best gedaan om bij de BENG-besprekingen aan tafel te zitten. Belangrijk omdat zonwering daardoor een stem en een plaats binnen de BENG-normering heeft gekregen. Maar wat betekent dit nu voor de alledaagse praktijk. Om dat duidelijk te maken waren Linda Hoes en Leo Bakker van TNO én Martin Straver bereid gevonden om een toelichting te geven. 

De nieuwe branchemanager van Romazo Jeroen de Roos.

Linda Hoes: EPBD en BENG
De aftrap werd verricht door Linda Hoes die begon met de zaal duidelijk te maken dat de Europese richtlijn EPBD vereist dat vanaf 2020 alle nieuwbouw bijna energieneutraal is. Voor de duidelijkheid: het gaat dan om het gebouwgebonden energiegebruik, zoals verwarming, koeling en verlichting. De EPBD-norm vervangt de Energie Prestatie Coëfficiënt EPC (NEN 7120), een integrale norm die uitruil mogelijk maakt. 

BENG valt in drie onderdelen uiteen (door de afzonderlijk eisen zijn er minder uitruilmogelijkheden dan voorheen): 

1. BENG 1 heeft betrekking op de maximale energiebehoefte voor verwarming en koeling in kWh per m² gebruiksoppervlak per jaar. Er moet serieuze aandacht zijn voor de kans op oververhitting. Goede, robuuste, automatisch gestuurde en gemakkelijk te overrulen buitenzonwering (kansen voor de zonweringbranche!) wordt belangrijk om het energieverbruik laag te houden. 

2. BENG 2 heeft betrekking op het maximale primaire fossiele energieverbruik voor onder andere verwarming en koeling in kWh per m² gebruiksoppervlak per jaar. Voor utiliteitsgebouwen telt ook het primair energiegebruik voor onder andere verlichting. (BENG 2 is vergelijkbaar met de huidige EPC.)

3. BENG 3 heeft betrekking op het minimale aandeel hernieuwbare energie in %. 

Om de energieprestatie van gebouwen te berekenen, is de nieuwe rekenmethode NTA 8800 beschikbaar. Deze rekenmethode is niet bedoeld om het daadwerkelijke energiegebruik van een gebouw in te schatten, maar louter om te toetsen of het aan de wettelijke eisen voldoet. NTA 8800 is in september van dit jaar gepubliceerd, in 2019 volgen de BENG-eisen en methode. Vanaf 1 januari 2020 moeten dan alle gebouwen voldoen aan de BENG-eisen volgens NTA 8800. Hoe het met bestaande bouw gaat is nog onduidelijk. 

Martin Straver over het belang van bijna energieneutraal bouwen voor de zonweringbranche.

Waarderen van zonwering
Binnen NTA 8800 wordt zonwering het hele jaar door gewaardeerd (voorheen alleen in de zomer). Buitenzonwering wordt gewaardeerd als ze gebouwgebonden is en als ze handmatig van binnenuit kan worden bediend of als ze door een automatische regeling wordt aangestuurd. Binnenzonwering mag worden gewaardeerd als ze een onlosmakelijk onderdeel vormt van het klimatiseringssysteem (de wijze van verwarmen en koelen). 

Tot nu toe wordt alle zonwering gelijk gewaardeerd met een reductiefactor van 0,3. In NTA 8800 zijn de reductiefactoren voor elk type zonwering in samenspraak met Romazo apart gedefinieerd. Behalve de zonwerende eigenschappen van zonwering, wordt binnen NTA 8800 ook de isolatiewaarde van automatische geregelde binnen- en buitenzonwering en luiken en rolluiken gewaardeerd. 

Leo Bakker: waarderen van innovatieve zonwering
Leo Bakker presenteerde met een verhaal over het waarderen van innovatieve zonweringen een verdieping van de inleiding van Linda Hoes. Een deel van de zonweringen is afgedekt in NTA 8800, maar een deel ook niet, zoals zonwering met cellen die voor een betere isolatie zorgt of reflecterende zonwering. Die kan zich in standaard tabellen niet onderscheiden. 

Bakker stelde vast dat het ingewikkeld is om dit soort zonweringen mee te nemen in de berekeningen, maar ES-SO werkt aan een oplossing met een database met waarden die als basis voor berekeningen kunnen worden gebruikt. Het is belangrijk dat producenten van zonwering data aanleveren om deze database zo compleet mogelijk te maken. Uit de zaal kwam nog de suggestie om de database ook in omgekeerde richting te gebruiken, om te verwijzen naar producten of bedrijven. 

Joep van Deudekom en Rob Urgert.

Martin Straver: de praktische vertaling
In wat mogelijk zijn laatste optreden voor Romazo was, ging Martin Straver in op wat de hele BENG-problematiek betekent voor de zonweringbranche. Als iemand dat kan weten, dan is het Straver! Oververhitting wordt een belangrijk probleem en dus, constateerde Straver, zijn architecten straks verplicht om naar zonwering te gaan kijken. Dat betekent een game changer omdat de beslissing over zonwering vaker door de architect, projectontwikkelaar of aannemer genomen zal worden en niet meer door de eindgebruiker. De zonweringspecialist die zich richt op het voortraject is dan in het voordeel. Hij raadde de aanwezige dealers daarom aan cursussen te volgen om de daarvoor noodzakelijke gespecialiseerde kennis op te doen: “Zorg dat u een vertrouwd vakman wordt die alles over zonwering en energiebesparing op een goede manier voor het voetlicht kan brengen, bijvoorbeeld door de cursus Smart Solar Shading advisor te volgen.” Ook had hij een boodschap voor de fabrikanten: “Zorg dat uw producten in de ES-SO database zitten!” En ten slotte ook nog een voor de hele branche: “Werk samen aan laagdrempelige productinformatie voor eindgebruikers.” 

Epiloog
BENG en de rol van zonwering daarin lijkt voor nieuwe kansen voor de zonweringbranche te zorgen, maar door de zaal werden er ook bedenkingen geventileerd. Omdat bijvoorbeeld de architect ertussen komt te zitten als zonwering een vast onderdeel wordt van de gebouwschil van een huis of gebouw, zou dat de zonweringspecialist weleens marge kunnen kosten. Als voorbeeld werd de glasbranche genoemd, waar de marges aanzienlijk zijn gedaald. De deskundigen achtten het gevaar niet zo groot. “Goed ingevoerde zonwering­specialisten kunnen kwalitatief betere systemen verkopen en hun marges op peil houden”, zei Straver daarover. Maar de deskundigen konden de zorgen toch niet helemaal wegnemen. 

Winnaar Toon van Osta werd hartstochtelijk toegejuicht.

Martin bedankt!
Onderdeel van het middagprogramma was ook het officiële afscheid van Martin Straver van Romazo. Hij werd door voorzitter Remco Roelofs van Romazo Professionals uitvoerig geprezen voor zijn verdiensten voor Romazo sinds zijn aantreden in 2007. Daaronder de totstandkoming van Romazo Professionals, de Romazo Branchedag, HR Zonwering en Romazo Garant. Als dank voor zijn inzet werd hij benoemd tot Romazist voor het leven en geëerd met de gouden Romazo-speld. 

Martin Straver op zijn beurt bedankte de Romazo Professionals voor het vertrouwen en de samenwerking gedurende de afgelopen jaren. “Toen ik aantrad in 2007 kende de branche een topjaar”, hield hij de zaal voor. “Daarna kwam de crisis en werd het allemaal minder. Maar 2018 is opnieuw een topjaar en daarmee is ook in dat opzicht de cirkel rond.” 

Uitsmijter
De uitsmijter van de middag werd verzorgd door Joep van Deudekom en Rob Urgert die de zaal met veel humor een spiegel voorhielden. De quiz die onderdeel uitmaakte van hun presentatie werd gewonnen door wie anders dan Toon van Osta van Roma Benelux. Zijn welverdiende beloning: een staande ovatie van de zaal!    

Tekst en beeld: Thijs Pubben
Uitgelichte afbeelding: Voorzitter Remco Roelofs van Romazo Professionals bedankt Martin Straver voor zijn verdiensten voor de branchevereniging.